توضیحات

در دنياي امروز که »عصر ارتباطات« نام گرفته است، رسانه ها و وسايل ارتباط جمعي به واسطه سرعت، تداوم و وسعت جهانی انتشــار پیام به مثابه جزء لاينفک ارتباطات اجتماعي در نظر گرفته مي شــوند، به گونه اي که تصور دنياي بدون رســانه براي ما غيرممکن است.اين درحالي است که در طول چند دهه گذشته با تغييرات ايجاد شده در فناوري رسانه، ظهور رسانه هاي نوين باعث رسوخ يشتر تکنولوژي در زندگي انسان ها شده و بالطبع به واسطه شيوه و تأثیرات استفاده، تغييرات فرهنگي متعددي را در خانواده ها و جامعه به وجود آورده است.

با نگاهي واقع بينانه به رويدادهاي اخير فضاي سايبري و ظهور شبکه هاي اجتماعي مجازي بر روی تلفن های همراه هوشــمند، به نظر مي رسد روند استفاده از اين ابزار ارتباطي در جامعه امروزی از شــتابی روز افزون برخوردار بوده و اگرچه ممکن است همانند بســیاری از رســانه های نوین در ابتدای امر نزد کاربران و عامه مردم دارای محبوبیت و استقبال باشد و به مرور از شدت آن کاسته شــود، اما تغییرات و تاثیرات فرهنگی آن در زمان کوتاه استفاده به اندازه اي است که نمی توان از پیامدهای منفی آن به راحتی چشم پوشید.

این درحالی است که از يک طرف این شبکه ها دارای کارکردهاي متعددی همچون؛ تقويت ارزش ها و باورهاي ملي و مذهبي، تسهيل روابط خانوادگي و دوستانه، ارتقاء دانش و آگاهي هاي اجتماعي، فراهم آمدن فرصت هاي تفريحي و سرگرمي و... است و از طرف ديگر تأثیرات زيان باري همچون؛ تضعيف ارزش ها و هنجارهاي خانوادگي و اجتماعي، کاهش مهارت هاي ارتباطي، اعتياد به استفاده مداوم، به خطر افتادن سلامت روحي و رواني فردي و اجتماعي، ترويج شايعات و اطالعات نادرست و کاهش اعتماد اجتماعي، نقض حريم خصوصي، سوء استفاده از افراد و... را به دنبال دارد.

اين پيامدهاي منفي و تغييرات فرهنگي مخرب در حــوزه ارزش ها و هنجارهای اجتماعی به عنوان مهمترین مؤلفه ها و اجزاء فرهنگ جامعه که ناشــي از اســتفاده بي رويه و مداوم از اين شبکه ها اســت، باعث بروز نگراني هاي زيادي در خانواده ها و ساير نهادهاي اجتماعي شده است. به ويژه آنکه باعث ظهور سبک و شيوه جديدي در زندگي، ارتباطات خانوادگي و تعامالت اجتماعي گردیده و مفاهيم جديدي همچون خانواده مجازي از اين شيوه زندگي مجازي به وجود آمده است.

از این رو به نظر نگارنده پرداختن به موضوع حاضر بسیار ضروری است و لازم است مسؤولین امر هرچه سریعتر با بهره گیری مناسب از فرصت ها و چالش های پیش روی در جهت سیاست گذاری صحیح و هدایت کاربران به سمت و سوی استفاده مطلوب و مناسب از این ابزار نوین ارتباطی گام بردارند.

مجموعه پیش روی حاصل يافته هاي پژوهشــي پيرامون چالش هاي استفاده از شبکه هاي اجتماعي مجازي تلفن همراه است که در سال 94 انجام گرفته است . به همين منظور و در جهت شناخت تجارب مســتقيم و واقعي کاربران و استفاده کنندگان، از روش تحقیق کیفی با رویکرد پدیدار شناسی استفاده شد که در این زمینه تعدادی از کاربران حرفه ای )خانم و آقا ( در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در رده سنی 19 تا57 ســال به صورت نمونه گیری هدفمند در ادارات، سازمان ها، کتابخانه ها، مراکز عمومی و دانشگاه ها، انتخاب و با ابزار پرسشنامه نیمه ساختار یافته تا اشباع اطالعات مورد مطالعه قرار گرفتند.  در ادامه مطالب، نتایج به دست آمده با تأکید بر ارزش ها و هنجارهای اجتماعی در چهار فصل با نثری روان و ساده بیان و در اختیار عالقه مندان و خوانندگان قرار گرفته است.

فهرست مطالب

فصل اول: کليات

 شبکه های اجتماعی مجازی و مسائل آن

فصل دوم: رسانه و ارتباطات رسانه اي.

مفهوم ارتباط و رسانه

انواع رسانه های جمعی

رسانه هاي نوين يا رسانه هاي عصر جديد

تلفن همراه، نماد عيني رسانه هاي نوين

تاریخچه تلفن همراه

نرم افزار های اجتماعی مجازی؛ تنوع و قابلیت ها

فرصت ها و چالش هاي استفاده از رسانه های نوین

 فصل سوم: فرصت های استفاده از شبکه هاي اجتماعي تلفن همراه

کارکردها و فرصت های ارزشی

1- تحکیم روابط خانوادگی

2- تقويت هويت ملی و مذهبی

3- تقويت ارزش های درون گروهی

4- ارتقاء دانش

کارکردها وفرصت های هنجاری

1- فراهم آوردن فرصت هاي تفريحي

2- اطلاع رساني

3- گسترش و تسهيل روابط خانوادگي

4- گسترش و تسهیل روابط دوستانه

5- گسترش ارتباطات سهل و کم هزينه

فصل چهارم: چالش های استفاده از شبکه هاي اجتماعي تلفن همراه

 پیامدهای منفی و تهدیدهای ارزشی

 - 1اشاعه مطالب غیر علمی و دور از واقعیت

 -2تضعيف هویت ملی و مذهبی

 -3نقض حريم خصوصي افراد

 -4کاهش اعتماد اجتماعي

 -5تضعیف ارزش های اخالقی و خانوادگی

پیامدهای منفی و تهدیدهای هنجاری

1- تضعيف ارتباطات خانوادگی

2- ترويج ارتباطات نابهنجار اجتماعي

3- جعل هویت

سخن پایانی: خانواده مجازی و زندگی مجازی منابع